سامانه اطلاعات مکانی یا جی ای اس مخفف Geographic Information System می‌باشد. در بعضی منابع Geo Spatial Information System نیز گفته شده است.جی ای اس (GIS) مجموعه ای است از :

• داده های مکانی
• نرم افزار
• سخت افزار
• مدیریت داده ها:
  • منابع انسانی
  • ساختارهای سازمانی و تشکیلاتی
  • مدلها، تئوریها و روشها
  • زیر ساختارهای سیستم

که به منظور جمع آوری، ذخیره سازی، بازیابی، تجزیه و تحلیل و ارائه اطلاعات مکانی بکار می رود.

سیستم اطلاعات مکانی یا سیستم اطلاعات جغرافیایی یا سامانه اطلاعات مکانی؟

در بین کارشناسان این حوزه در مورد ترجمه صحیح این واژه اختلاف نظر وجود دارد. اما براساس مصوبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی معادل فارسی GIS سامانه اطلاعات مکانی می‌باشد. 

مراحل ایجاد سامانه اطلاعات مکانی ( جی ای اس)

مراحل ایجاد و راه اندازی یک سامانه اطلاعات مکانی در یک سازمان بصورت خلاصه به شرح ذیل می‌باشد:

1. شناسایی و تحلیل نیازمندیها (نیازسنجی) :

اولین قدم برای ایجاد GIS در هر ارگان و سازمانی تحلیل نیازهای آن سازمان می‌باشد. در این مرحله مطالعاتی در مورد وضعیت فعلی سازمان از لحاظ اطلاعات مکانی و نیازهای آتی سازمان انجام می‌گیرد. نتایج این مرحله مبنایی برای اجرای فازهای بعدی خواهد بود.

2. انتخاب و تهیه نرم افزار :

با توجه به تحلیل نیاز انجام شده نرم افزار مورد نیاز انتخاب می‌گردد. این انتخاب با توجه به امکانات و محدودیتهای نرم افزارهای موجود در بازار صورت می‌گیرد. امکان ویژه سازی( Customize ) نرم افزارها با استفاده از برنامه نویسی و یا طراحی و تهیه یک نرم افزار خاص برای پاسخگویی به نیازهای کاربران وجود خواهد داشت.

3. انتخاب و تهیه سخت افزار :

سخت افزارهای انتخاب شده (کامپیوترها ، شبکه و ..) باید پاسخگوی نیازهای برآورد شده باشند.

4. طراحی پایگاه داده :

یکی از مهمترین اجزای GIS داده های موجود در سیستم می‌باشد. که پایه و مبنای تحلیلهای مکانی خواهد بود. امروزه این داده‌ها در پایگاه داده مکانی (Spatial Database) مدیریت و سازماندهی می‌شوند. پایگاه داده مکانی نوع خاصی از پایگاه داده می‌باشد که قابلیت ذخیره سازی حجم بسیار زیاد داده‌های مکانی و توصیفی را بصورت ساختیافته را دارا می‌باشد. برخی از مزایای استفاده از Spatial Database عبارتند از :
• امکان ذخیره سازی انواع داده های مکانی رستری، برداری و اطلاعات توصیفی
• امکان ذخیره حجم بسیار زیاد داده بیش از صدها گیگا بایت
• تسهیل توزیع داده ها از طریق شبکه اعم از اینترنت، اینترانت وغیره.
• دسترسی کامل به داده ها و توابع مکانی از طریق محیط محاوره ای استاندارد مثلا SQL
• ستفاده از داده های مکانی در کاربردهای غیر GIS ی نظیر Word Processor ، Spread Sheet و غیره
• پشتیبانی از استاندارد های GIS باز

5. جمع آوری داده های مکانی و توصیفی :

داده های مکانی و توصیفی مورد نیاز در این مرحله جمع آوری می گردند.

6. آماده سازی داده ها و ورود به پایگاه داده :

داده های مکانی و توصیفی برای ورود به GIS نیاز به آماده سازی دارند. در این مرحله داده های مکانی و توصیفی با توجه به مراحل طراحی پایگاه داده آماده سازی می شوند و به فرمت مناسب برای ورود اطلاعات تبدیل می شوند.

7. نصب و راه اندازی و ورود داده ها به پایگاه داده :

در این مرحله سخت افزارها و نرم افزارهای لازم نصب و راه اندازی می گردند و داده ها به پایگاه داده وارد می‌شوند.

8. آموزش و پشتیبانی :

کاربران باید متناسب با مسئولیتهای خود آموزشهای لازم را برای استفاده از سیستم کسب نمایند.